Od 30 lipca 2020 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw.
Ustawa ma na celu uproszczenie i usprawnienie procedur obowiązujących w egzekucji administracyjnej.
Zmienione zostały zasady wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Zasadą będzie przekazywanie wniosków egzekucyjnych i tytułów wykonawczych w formie elektronicznej. Tytuły wykonawcze będą automatycznie rejestrowane w systemie obsługującym organ egzekucyjny. Wszczęcie egzekucji nastąpi również w momencie podpisania protokołu zajęcia ruchomości przez pracownika organu egzekucyjnego albo dokonania wpisu w księdze wieczystej o wszczęciu egzekucji z nieruchomości lub złożenia wniosku o wpis o wszczęciu egzekucji z nieruchomości do zbiorów dokumentów – jeśli podpisanie protokołu zajęcia ruchomości, wpis lub złożenie wniosku nastąpiło przed doręczeniem zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego.
Ustawa reguluje egzekucję z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka, gdy małżonek zobowiązanego odpowiada za zaległości podatkowe majątkiem wspólnym. Tytuł wykonawczy wystawiony na zobowiązanego stanowić będzie podstawę do prowadzenia egzekucji również z majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka. Bezskuteczne w stosunku do składnika majątkowego, który wchodziłby w skład majątku wspólnego, będzie zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej lub inne zdarzenie, które skutkuje ograniczeniem, zniesieniem, wyłączeniem lub ustaniem odpowiedzialności zobowiązanego za należności pieniężne wraz z odsetki będące przedmiotem postępowania egzekucyjnego.
Wprowadzono również zmiany w zasadach rozstrzygania zbiegów egzekucji, co do należności alimentacyjnych i należności celnych oraz w przepisach przewidujących uproszczenie procedury przekazywania dokumentów pomiędzy organami egzekucyjnymi. Nowe regulacje zwalniają organy egzekucyjne z obowiązku przekazywania odpisów tytułów wykonawczych i innych dokumentów organowi egzekucyjnemu przejmującemu łączne prowadzenie egzekucji. Zamiast tych dokumentów będzie przekazywany wyłącznie jeden dokument w postaci elektronicznej, zawierający niezbędne dane do prowadzenia egzekucji.
Zmodyfikowane zostały niektóre środki egzekucyjne. W zakresie egzekucji z ruchomości, wprowadzono nową formę sprzedaży ruchomości przez zobowiązanego pod nadzorem organu egzekucyjnego. W przypadku egzekucji z pieniędzy, która dotychczas odbywała się wyłącznie w formie gotówkowej – umożliwiono zarówno organom egzekucyjnym, jak i wierzycielom, w przypadku dobrowolnej spłaty przez zobowiązanego, regulowanie egzekwowanych należność bezgotówkowo, np. za pomocą terminali płatniczych. Wprowadzono elektronizację egzekucji z rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz z praw z instrumentów finansowych zapisanych na rachunkach papierów wartościowych lub innych.
Zmienione zostały zasady licytacji elektronicznej. Organ egzekucyjny będzie mógł przeprowadzić licytację przy pomocy wybranego przez siebie systemu teleinformatycznego w oparciu o zasady określone w regulaminie podmiotu, do którego system ten należy.
O zamiarze sprzedaży zajętej ruchomości za pośrednictwem wybranego podmiotu, organ egzekucyjne będzie obowiązany powiadomić dłużnika. Licytację można rozpocząć nie wcześniej niż w terminie 3 dni, od dnia doręczenia zawiadomienia. Określony został również minimalny czas trwania licytacji, który będzie wynosił co najmniej 7 dni.
Ustawa modyfikuje również zasady dotyczące kolejności zaspokojenia należności celnych. Należności te będą zaspokajane przed kosztami egzekucyjnymi naliczonymi w egzekucji tych należności. Potrzeba zmiany w tym zakresie wynika z kwestionowania przez Komisję Europejską obowiązującego obecnie sytemu podziału kwoty uzyskanej z egzekucji, jako sprzecznego z przepisami unijnymi.
Nowelizacja wprowadza również nowe regulacje dotyczące zabezpieczeń dokonywanych na podstawie postanowień o zabezpieczeniu majątkowym wydanych w oparciu o przepisy Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu karnego skarbowego.
Ustawodawca w przepisach przejściowych przyjął, iż do administracyjnych postępowań egzekucyjnych i postępowań zabezpieczających, będących w toku, zastosowanie będą miały przepisy dotychczas obowiązujące. Nowe przepisy będą natomiast stosowane we wszczętej – po wejściu w życie ustawy – egzekucji z pieniędzy, rachunku bankowego, wkładu oszczędnościowego, rachunku prowadzonego przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo–kredytową, wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku, praw z instrumentów finansowych czy też z ruchomości.
Podstawa prawna:
USTAWA z dnia 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 210/2019, poz. 2070).
USTAWA z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz. U. Nr 81/2018, poz. 771, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 125/2018, poz. 1270, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 129/2018, poz. 1302, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. Nr 168/2018, poz. 1668, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. Nr 227/2018, poz. 1438, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. Nr 247/2018, poz. 2386, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 34/2019, poz. 300).
USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 72/2019, poz. 676, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (Dz. U. Nr 121/2019, poz. 1169).
USTAWA z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 148/2019, poz. 1438, z późn. zm.).