Od 9 lipca 2018 r. obowiązuje nowelizacja Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw, przy czym dla części zmian w ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych przewidziano dłuższy, trzymiesięczny termin wejścia w życie.
Celem uchwalonej ustawy jest skrócenie podstawowych terminów przedawnienia. Ustawa wprowadza w związku z tym zmiany w ustawie Kodeks cywilny – dalej Kc – w zakresie regulacji dotyczących przedawnienia roszczeń. Ustawa wprowadza zmiany w art. 118 Kc przyjmując, iż termin przedawnienia roszczeń majątkowych wynosi 6 lat, a nie jak dotychczas lat 10.
Ustawa wprowadza przy tym zasadę, iż koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Ponadto analogiczna zmiana długości terminu przedawnienia została wprowadzona w art. 125 Kc poprzez przyjęcie, iż roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem 6 lat, a nie jak dotychczas z upływem lat 10.
Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie przez przyjętą ustawę odrębnych regulacji dotyczących przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom. Zgodnie z dodanym przepisem art. 117 § 21 Kc po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciw konsumentowi. Natomiast zgodnie z nową regulacją art. 1171 Kc w wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności.
Korzystając z tego uprawnienia sąd będzie zobowiązany rozważyć długość terminu przedawnienia, długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia oraz charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.
Ustawa wprowadza ponadto zmianę w art. 568 § 2 Kc, przyjmując iż w przypadku sprzedaży konsumenckiej używanych rzeczy ruchomych roczny termin przedawnienia roszczeń z rękojmi nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy.
W ustawie Kodeks postępowania cywilnego – dalej Kpc – wprowadzono regulację wskazującą, iż obligatoryjnym elementem pozwu jest oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia.
Ponadto w Kpc wprowadzono zmianę w art. 889 § 1 pkt 1 oraz dodano nową regulację art. 8892 przewidujące, iż bank po otrzymaniu zawiadomienia komornika o zajęciu rachunku bankowego zablokuje środki na rachunku, natomiast nie będzie zobowiązany do bezzwłocznego przekazania środków na pokrycie należności, lecz będzie zobowiązany do przekazania tych środków na rachunek bankowy komornika po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu.
Wyjątkowo w razie egzekucji bieżących alimentów lub rent bank ma obowiązek niezwłocznego przekazania środków pieniężnych z zajętego rachunku na rachunek bankowy komornika. Regulacje powyższe mają na celu wzmocnienie możliwości podjęcia przez dłużnika obrony przed egzekucją, przy jednoczesnym utrzymaniu środków uniemożliwiających dłużnikowi uchylenie się od egzekucji.
Analogiczna zmiana została wprowadzona w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1201, z późn. zm.) gdzie w art. 80 § 1 przyjęto, iż bank po otrzymaniu zawiadomienia organu egzekucyjnego o zajęciu wierzytelności pieniężnej zobowiązanego zablokuje środki na rachunku, natomiast nie będzie zobowiązany do bezzwłocznego przekazania środków na pokrycie należności, lecz będzie zobowiązany do przekazania tych środków organowi egzekucyjnemu po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zajęciu.
Natomiast w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2018 r. poz. 470, z późn. zm.) wprowadzono zmiany mające na celu dostosowanie okresów wskazanych w ustawie do ogólnych okresów przedawnienia przyjętych w zmianach wprowadzonych w Kodeksie cywilnym.
W zakresie przepisu przejściowego ustawa przewiduje, iż do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie obecnie uchwalonej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie przyjętej ustawy przepisy o przedawnieniu określone w obecnym brzmieniu.
Ponadto ustawa przewiduje, iż jeżeli nowy termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpocznie się z dniem wejścia w życie ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie nastąpi z upływem tego wcześniejszego terminu.
Do przysługujących konsumentom roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, których terminy przedawnienia są określone w art. 118 i art. 125 § 1 Kc, znajdą zastosowanie dotychczasowe przepisy o terminach przedawnienia, natomiast jeżeli konsument nie podniesie do dnia wejścia w życie ustawy zarzutu przedawnienia w stosunku do roszczenia przedawnionego, z dniem wejścia w życie ustawy sąd z urzędu uwzględni przedawnienie.
Podstawa prawna:
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 110/2018, poz. 1104).
USTAWA z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
(Dz. U. Nr 120/2017, poz. 1201, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 14/2018, poz. 155, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. Nr 44/2018, poz. 470, z późn. zm.).
USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 103/2018, poz. 1025).
